Prawo przedsiębiorców – nowe przepisy od 30 kwietnia 2018 r.

Wchodząca dziś w życie ustawa Prawo przedsiębiorców jest jedną z ustaw wchodzących w skład szumnie zapowiadanego pakietu ustaw składającego się na tzw. „Konstytucję biznesu”. Ustawa ta jest tożsama przedmiotowo z ustawą, którą bezpośrednio zastępuje – Ustawą o swobodzie działalności gospodarczej.

Najistotniejsze zmiany wprowadzone nowym aktem sprowadzają się do następujących kwestii:

Nowa definicja działalności gospodarczej

Zrezygnowano z kazuistyki znanej z definicji zawartej w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Nowa definicja na gruncie prawa przedsiębiorców stanowi, że działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły.

Działalność nieewidencjonowana

Wprowadzono pojęcie tzw. działalności nieewidencjonowanej – prowadzonej bez konieczności dokonania zgłoszenia do CEIDG – zgodnie z ustawą nie jest ona uznawana za działalność gospodarczą. Jest to działalność wykonywana przez osobę fizyczną, która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej i z której przychód nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Osoba, która wykonuje taką działalność będzie oczywiście mogła złożyć wniosek o wpis do CEIDG. Z chwilą oznaczoną we wniosku o wpis działalność nieewidencjonowana przekształci się w działalność gospodarczą. Działalność nieewidencjonowana przekształca się natomiast w działalność gospodarczą z mocy samego prawa w przypadku, gdy przychód z tej działalności przekroczy w danym miesiącu wartość 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, począwszy od dnia, w którym nastąpiło to przekroczenie. W takiej sytuacji osoba prowadząca działalność będzie zobowiązana do złożenia wniosku o wpis do CEIDG w terminie 7 dni. Działalności nieewidencjonowanej nie będzie można prowadzić w ramach spółki cywilnej.

Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców

W ustawie pojawiła się zapowiedź powołania Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, co jednak nastąpi odrębnym aktem prawnym. Prawo przedsiębiorców nie określa ani kompetencji rzecznika, ani sposobu jego działania.

Zwolnienie z ZUS dla nowych przedsiębiorców

Przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej.

Płatności bezgotówkowe między przedsiębiorcami

Dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15.000,00 zł - w Ustawie o swobodzie działalności gospodarczej była to kwota 15.000,00 euro.

Działalność koncesjonowana

Zrezygnowano z wymienienia rodzajów działalności, do których prowadzenia wymagana jest koncesja. Zostało to przeniesione do innych aktów prawnych.

Zasady projektowania aktów prawnych dotyczących przedsiębiorców

Pojawił się zupełnie nowy rozdział określający zasady opracowywania projektów aktów normatywnych z zakresu prawa gospodarczego oraz oceny ich funkcjonowania.

Zasady ogólne i wytyczne

Wprowadzono szereg ogólnych zasad i wytycznych skierowanych zarówno do samych przedsiębiorców, jak i organów władzy publicznej:

• Przedsiębiorca może podejmować wszelkie działania, z wyjątkiem tych, których zakazują przepisy prawa, zaś do określonego zachowania można go zobowiązać tylko gdy przewiduje to przepis prawa;
• Organ kierować się ma zasadą zaufania do przedsiębiorcy, zakładając, przedsiębiorca działa zgodnie z prawem, uczciwie oraz z poszanowaniem dobrych obyczajów;
• Jeżeli przedmiotem postępowania przed organem jest nałożenie na przedsiębiorcę obowiązku bądź ograniczenie lub odebranie uprawnienia, a w tym zakresie pozostają niedające się usunąć wątpliwości co do stanu faktycznego, albo co do treści normy prawnej, organ rozstrzyga je na korzyść przedsiębiorcy. Zasada ta nie znajdzie zastosowania, jeśli w postępowaniu uczestniczą podmioty o spornych interesach lub wynik postępowania ma bezpośredni wpływ na interesy osób trzecich oraz gdy odrębne przepisy wymagają od przedsiębiorcy wykazania określonych faktów lub wymaga tego ważny interes publiczny, w tym istotne interesy państwa, a w szczególności jego bezpieczeństwa, obronności lub porządku publicznego;
• Organy mają prowadzić postępowanie wobec przedsiębiorców w sposób budzący zaufanie przedsiębiorców do władzy publicznej, kierując się zasadami proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania;
• Organ bez uzasadnionej przyczyny nie odstępuje od utrwalonej praktyki rozstrzygania spraw w takim samym stanie faktycznym i prawnym;
• Organ, w zakresie swojej właściwości, udziela przedsiębiorcy informacji o warunkach podejmowania, wykonywania i zakończenia działalności gospodarczej;
• Organy działają w sprawach związanych z wykonywaniem działalności gospodarczej wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do ich załatwienia;
• W toku postępowania organy współdziałają ze sobą w zakresie niezbędnym do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i prawnego sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes przedsiębiorców oraz sprawność postępowania, przy pomocy środków adekwatnych do charakteru, okoliczności i stopnia złożoności sprawy;
• Organ nie może żądać ani uzależniać swojego rozstrzygnięcia od przedłożenia dokumentów w formie oryginału, poświadczonej kopii lub poświadczonego tłumaczenia, chyba że obowiązek taki wynika z przepisów prawa;
• Organ, wyznaczając przedsiębiorcy termin na dokonanie określonej czynności, uwzględnia czas niezbędny do jej wykonania, ważny interes publiczny oraz słuszny interes tego przedsiębiorcy;
• Organ nie może odmówić przyjęcia pism i wniosków niekompletnych. Organ nie może również żądać dokumentów lub ujawnienia danych, których konieczność przedstawienia, złożenia lub ujawnienia nie wynika z przepisu prawa lub danych, które są w posiadaniu organu lub do których ma on dostęp na podstawie odrębnych przepisów. W przypadku złożenia niekompletnego pisma lub wniosku termin jego rozpatrzenia rozpoczyna bieg od dnia wpływu uzupełnionego pisma lub wniosku.

W pozostałym zakresie Prawo przedsiębiorców powtarza - w większości przypadków  dosłownie - przepisy Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Faktycznych zmian między dotychczasową a nową ustawą jest niewiele, a te nieliczne z pewnością nie zasługują na miano rewolucyjnych, czy zmieniających w znaczący sposób pozycję przedsiębiorców. Nowe rozwiązania mogłyby równie dobrze, znacznie mniejszym wysiłkiem prawotwórczym, zostać wprowadzone do Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jako jej nowelizacja, co jednak bez wątpienia nie zyskałoby rozgłosu, jaki osiągnięto sugerując, że mamy do czynienia z całkowicie nowym aktem prawnym. W istocie jednak Prawo przedsiębiorców stanowi znowelizowaną ustawę o swobodzie działalności gospodarczej pod zmienionym tytułem.